Epitafia i płyty nagrobne

Bazylika św. Elżbiety

Bazylika p. w. św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu (zwany Farą Elżbietańską lub kościołem Garnizonowym) - gotycki kościół w sąsiedztwie Rynku we Wrocławiu, jeden z dwóch dawnych kościołów parafialnych w mieście.Kościół położony jest na placu pomiędzy ulicami Kiełbaśniczą, Odrzańską, św. Mikołaja i św. Elżbiety, który stanowi pendant dla placu Solnego. Pierwszy w tym miejscu kościół, początkowo pod wezwaniem św. Wawrzyńca, ceglano-kamienny w stylu romańskim, powstał prawdopodobnie jeszcze na początku XIII w., a w 1253 przekazany przez Henryka III krzyżowcom z czerwoną gwiazdą jako kościół klasztorny[1]. 31 marca 1252 wymieniono po raz pierwszy parafię św. Elżbiety[2], a 19 listopada 1257 kościół został konsekrowany już pod imieniem św. Elżbiety przez biskupa Tomasza I, aczkolwiek nadal używano równolegle wezwania św. Wawrzyńca, przeniesionego po 1387 na ołtarz główny oraz wieżę kościelną, której budowę rozpoczęto przed 1339.
Obecny trójnawowy bazylikowy kościół ufundowany przez Bolesława III powstał od początku XIV wieku w stylu gotyku redukcyjnego. W latach 1309-1318 wzniesiono zachodnie przęsło naw, w 1340 ukończona była nawa, w 1384 kaplica pw. Najświętszej Marii Panny (budowniczy Otto z Nysy), a w 1387 prezbiterium. Służył jako kościół farny wrocławskiego patrycjatu i wyrażał jego ambicje, konkurując wielkością z biskupią katedrą św. Jana. Łęki przyporowe odprowadzające siły ze sklepień nawy głównej umieszczone są nisko, pod dachami naw bocznych, w systemie krakowskim. Same nawy nakryte są prostymi sklepieniami krzyżowymi. Prezbiterium kościoła wydzielone jest jedynie we wnętrzu wydatnymi gurtami, nie wyodrębnia się w bryle i jest zamknięte trójbocznie. Nawy boczne przedłużone są do końca prezbiterium i zakończone są analogicznie do niego, nie tworząc zamkniętego ambitu. Bryła kościoła ma długość 68,2 m i szerokość 34,47 m. Ukończona w połowie XV w. przylegająca do kościoła od południa masywna, pozbawiona przypór i akcentowana lizenami i blendami wieża osiągnęła wraz z hełmem wysokość 130,5 m, będąc najwyższą wieżą na Śląsku i lokując się w czołówce najwyższych budowli ówczesnego świata. Wokół kościoła istniał cmentarz, otoczony przez wieniec maleńkich domków księży-altarystów (opiekunów ołtarzy), które potęgowały wrażenie wielkości kościoła. Kruchty powstały po stronie południowej i północnej, główny portal prowadzi do przyziemia wieży. Stosunkowo nieefektowna elewacja zachodnia nie posiada portalu i ze względu na przylegającą do niej ulicę położona jest ukośnie w stosunku do osi kościoła.
6 kwietnia 1525 kościół św. Elżbiety stał się pierwszym ze śląskich kościołów, który przejęli ewangelicy, a pastorem został Ambrosius Moiban; przejęcie kościoła miało jakoby nastąpić w wyniku wygranej wrocławskiego patrycjusza i podskarbiego królewskiego Heinricha von Rybischa w grze w kości nad mistrzem krzyżowców Erhardem Scultetusem. W 1529 w czasie wichury zawalił się drewniany hełm wieży, a jego szczątki upadły na otaczający kościół cmentarz. Katoliccy pisarze określili to jako karę Boską, która spadła na ewangelików. Ci z kolei argumentowali, że to, że w tak potężnym kataklizmie nikt nie zginął (szczątki przygniotły tylko kota) to świadectwo szczególnej opieki Boga. Wieżę odbudowano w latach 1531-1535 ze znacznie mniejszym hełmem renesansowym o formie istniejącej do dziś. W 1598 podczas remontu dachu położono angobowaną dachówkę mnich-mniszka, tworzącą wzór czerwonej-zielonej szachownicy (analogiczne wzory istniały wówczas na dachach Ratusza oraz Fary Marii Magdaleny. W 1649 zawaliła się część więźby dachowej. Kolejny raz poważnych zniszczeń kościół doznał w czasie oblężenia miasta przez wojska napoleońskie w latach 1806/1807, gdy uszkodzony został hełm na wieży oraz dach. W latach 1856-1857 prowadzono renowację kościoła, lecz w czasie prac[3] zawaliła się zewnętrzna ściana nawy południowej, a wraz z nią część sklepień - po odbudowie i wzmocnieniach konstrukcji kościół ponownie konsekrowano 19 listopada 1858. W kościele z biegiem czasu powstało bogate wyposażenie fundowane przez zamożnych mieszczan, a także liczne epitafia (w sumie około 370). W 1750-1761 Michael i Benjamin Engler, a następnie Gottlieb Ziegler zbudowali w kościele wielkie organy, po kilku remontach i przebudowach (ostatnia w 1939-1941) posiadające 91 głosów (zniszczone w pożarze w 1976. Inne, mniejsze organy z 1718, zbudowane przez Adama Horatio Caspariniego, znajdują się obecnie w Auli Muzycznej Uniwersytetu Wrocławskiego. W końcu XIX w. dla zwiększenia przepustowości ulic wyburzono większość domków altarystów, pozostawiając tylko cztery, zaś w początku XX wieku zburzono jeszcze jeden. Dwa domki, połączone bramką i zwane Jaś i Małgosia pozostały, mimo planów nowej regulacji ulic i budowy w tym miejscu domu towarowego w latach 20..
II wojnę światową kościół przetrwał bez większych uszkodzeń. Krótko służył jeszcze jako kościół polskiej już parafii ewangelicko-augsburskiej, a w listopadzie 1946 został przekazany katolickiemu ordynariatowi polowemu, uzyskując status kościoła garnizonowego. Służył również jako sala koncertowa, a jego organy wykorzystywano w czasie festiwalu Wratislavia Cantans. Bogate wyposażenie kościoła i dużą część oryginalnej substancji budowlanej strawiły jednak trzy pożary. Pierwszy miał miejsce 4 czerwca 1960, gdy od uderzenia piorunem spłonął szczyt wieży i został uszkodzony dach. Dach i wieża zostały odremontowane, lecz 20 września 1975 wieża ponownie się zapaliła, a wraz z nią otaczające ją jeszcze drewniane rusztowanie. Całkowicie zniszczone zostały renesansowy hełm, kamieniarka wieży oraz jeden z trzech dzwonów (dwa pozostałe zerwały się z zawieszenia, lecz przetrwały upadek). Ostatni, najpoważniejszy w skutkach pożar 9 czerwca 1976 spowodował prawie całkowite zniszczenie drewnianego wyposażenia kościoła, spłonęły organy, więźba dachowa, zawaliły się sklepienia nawy głównej. Odbudowy podjęto się dopiero w 1981, przez całe lata 80. postępowała ona bardzo powoli. Przy rekonstrukcji wykorzystano współczesne techniki budowlane, hełm w dawnych formach wykonano z żelbetu, zaś stalową kratownicową więźbę dachową przykryto dla zapewnienia pełnej szczelności wpierw blachą, na nią kładąc dachówkę (przywrócono przy tym szachownicowy wzór). Zrekonstruowana wieża posiada wysokość 90,46 m (wraz z gałką)[4]. Wnętrzu przywrócono formy zbliżone do gotyckich. Kościół oraz taras widokowy na wieży zostały otwarte dla wiernych i zwiedzających w maju 1997. 31 maja tegoż roku Jan Paweł II dokonał ponownej konsekracji kościoła, nadając mu status bazyliki mniejszej.

Zdjęcia oraz tekst pochodzą z portalu Wratislaviae Amici

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

14.. Sauermann.
14.. Schilling v.
14.. Schilling v.
1400. Towtnulos, Anna.
1400. Tumelos, Ditvinus.
1400. Tumelos'sche Wappen.
1418. Sachse, Joh.
1420. Thom, Matth. Bronze-Tafel.
1454. Bancke, Alexius.
1470. Goltberg, Anna, gb. de Nusa.
1479. Pucher, Hansz, der eltere und seine Kinder.
1481. Unbekannt.
1488. Jenkwitz, Peter, und Frau Apollonia, gst. 1483.
1488. Genckwitz, Petrus und Frau Apollonia.
1491. Rindfleisch, Hedwig gb. Korn.
1496. Eszligeryn, Cath.
1496. Eszligeryn, Cath.
1496. Hemmerdey, Ursula.
1497. Krappe, Hans.
1498. Masz, Laurent., Sakristan.
15 . . Reif, Fabian, u. Fr. Hedw., gb. Greusserin.
1500. Reimerde, Heinr. v.
1500. Hemmerdey, Heinr. v.
1501. Schilling, Frdr.
1502. Starczedelin, Elis. gb. v. Kronenberg und Gatte.
1502. Franckfordius, Petrus.
1502. Maurer, Dom., Erasmus, Prediger.
1502. Erasmus,
1503. Hammelborck, Joh. de.
1503. Starzedelin, Elis., geb. Kronenberg.
1504. Eisenrichius, Lucas, Senator.
1504. Huber, Sebald.
1504. Huberus, Sebald, Doctor,
1505. Hantsch, Vinc., Canon, in Neisse, Altarist.
1506. Eisenreich, Lucas.
1518. Mohrenbergerus, Georg, Notarius.
1520. Thom, Matth.
1521. Bergel, Balthazar, Altarist.
1528. Starzedel, Hans.
1531. Grund, Gregor, Senator.
1533. Czedlitz, Christauff v. Gyrsdorff.
1534. Monau, Greta,
1534. Rybisch, Heinr., J. U. Dr.
1534. Rhön, Georgius ab Hundorf.
1535. Rindtfleisch, Peter, und Frau Prisca.
1535. Kiesewetter, Georg, Altarist et procur. eccl.
1536. Schüler, Jodocus.
1537. Jenckwitz, Nic.
1537. Scheurl, Christophor.
1542. Seidel, Melchior, Senator.
1542. Jenckwitz.
1542. Sauermann, Albert, Senator.
1544. Rybisch, Heinr., Dr. jur., Kais. Rath.
1545. Uthmann, Nic., ältester Schöppe.
1545. Mehl, Balth., Senator.
1546. Fischer, Narciss, u.Fr., gb. Rindtfleischin,gst. 1576.
1546. Hertwig, Tielemann v.
1546. Holtz, Tilemann, — Hedwig und Magdalena.
1547. Bücher, Sigm., Senator.
1549. Heugel, Joh.
1550. Ladebach, Georg.
1551. Nunhart, Stanisl.
1552. Scharf, Joh., erster Stadtschreiber.
1553. Heugel, Hansz, d. Jüngere, u. Joh. Scharff, gst.
1553. Reding, Nic., Senator.
1554. Moibanus, Ambros., Dr. theol., Pfarrer.
1557. Christ, Christophor.
1557. Craft, Christophor.
1557. Crato? Anna et Maria.
1557. Nunhard, Peter, und Frau Hedwig gb. Rybisch.
1557. Heugel, Andr., Senator.
1557. Nunhart, Peter.
1559. Ashelm, Simon, Rathsherr.
1559. Ashelm, Simon.
1559. Pfintzing, Jerem.
1560. Hertwigk, Andr., Kais. Rath.
1560. Hornige, Familie.
1560. Hertwigk, Andr. J. C.
1561. Savermann, Conr. v. d. Jeltsch.
1561. Schaff-Gotsche, Ulrich.
1563. Rhedinger, Daniel, von Schliesaw.
1563. Schilling, Dan., und Frau, gb. Redinger.
1564. Gebinhofer, Christ., und Frau, gb. Redinger.
1564. Mettel, Magd., gb. Kromaier.
1565. Nostitz, Wolff, von Michelsdorf.
1567. Büttner, Casp. v.
1567. Morenberger, Hans, auf Baruthewitz, u.Fr., gb. Heugelin.
1568. Holzbecher, Paul, und Frau Magd., gb. Heugelin,
1568. Aurifaber, Joh., und Frau Sara, gb. Hess.
1571. Ceckhorn, Reg., verh. Woyssel.
1572. Czechaw, Cath.
1572. Monau, Stenzel, und Frau, gb. Rindtfleisch.
1572. Prockendorf, Fabian.
1572. Stephani, Georg.
1572. Sauermann, Albert, Capitan.
1572. Sauermann, Albr.,u. Fr. Hei. geb. Hirsch, gest. 1589.
1573. Schubert, Laurent, und Frau, Anna, gb. Althoff.
1574. Bockwitz, Joh., Senator, Eques laur.
1575. Hartwig, Hans, und 2 Frauen: Piplissin u. Kerlin.
1575. Heugel, Laz., von Polockwitz, und Familie.
1575. Pfintzing, Anna, gb. v. Tharnaw, gst. 1587.
1575. Pfintzing, Ludw., u. Frau A. gb. v. Tharnaw gen. Kühschmalltzin.
1576. Jeschke, Georg, Struntzke genannt.
1576. Poppius, Christof, Pastor.
1577. Egkh, Martha v., gb. Franckenstein.
1577. Heseler, Casp. v„ und Frau, gb. v. Domlaw.
1577. Heseler, Elis., gb. v. Domles, gst. 1589.
1577. Büdner, Joh.
1577. Sauermann, Anna, geb. Schilling, gest. 1595.
1577. Sauermann, Sebald u. Jackschenau, u. Frau
1577. Saurma, Johanna, geb. Schillingin.
1579. Redinger, Adam, ihr Gatte, gst. 1595.
1579. Redinger, Corona, gb. Frentzlin v. Königshan etc.
1580. Uthmann, Eva, gb. Mohrenberg, gst. 1583.
1580. Uthmann, Hier., auf Rahten, v. Herrmannsdorf, u. Fr.
1580. Heidenreich, Anna, gb. Libitz, Pfarrin.
1581. Uthmann, Mich., und Frau Anna gb, Feuerbachin.
1581. Uthmann, Nic. der Elter, u. Frau A. gb. Kromaier.
1581. Vincentius, Peter.
1583. Geisler, Elias, und sein Grossvater Benedict Bach?
1583. Geisler, Rache, Bened., gst. 1589.
1583. Heugel, Lorenz, von Polockwitz, kais. Rath u. Fr. Anna, gb. Kromayer von Sagewitz.
1584. Bütthnerin, Cath., verh. Schmidt.
1585. Crato a Craftheim, Joh.
1585. Haunold, Pet., u. Frauen, Urs. Lindner u. Martha v. Holtz.
1586. Venetus, Jeremias, Notar.
1587. Rehdinger, Nic., der Elter, auf Strisa, und Frau, gb. Herbrott.
1587. Morenberg, Joh., Senior,, in Banthowicz.
1587. Rhedinger, Nic., in Striese, Schedlitz u. Zedlitz.
1588. Meisner, Joh., und Frau, gb, Fischerin.
1589. Dudith, Andreas, Bischof.
1589. Heidenreich, Isaias, Dr. theol.
1589. Horehowitz, Ant. Dudith, und 'Frau.
1589. Müller, Erasm., auf Malkwitz, Weigwitz u.Kreikau.
1589. Pucher, Anna, verh. Schmidt.
1589. Schmidt v. Schmiedefeld, Anna, gb. Pueher.
1591. Christel, Valentin.
1592. Pucher,. gb. Willinger und Eichhäuser.
1592. Puecher, Anna, gb. Eichhaeuser, gst. 1596.
1592. Puecher, Elena, gb. Wittingerin, gst. 1564, und '
1592. Puecher, Hans, und seine beiden Frauen
1592. Renisch, Matth., und Frau.
1593. Scheller, Christof.
1593. Fleischer, Joh., Dr. theol., und seine Frauen:
1593. Fleischer, Anna, geb. Georgin, und
1593. Fleischer, Elis., geb. Trostin.
1593. Heugel, Seb. de Polockwitz in Bettlern.
1593. Wincler, Elis., verh. Reimann.
1594. Heygel, Lorenz v., und Palackowitz.
1594. Reimann, Elis., gb. Winckler.
1595. Redinger, Adam.
1595. Schmidt, Frdr., des Raths.
1595. Rehdinger, Adam, des Raths.
1595. Rehdinger, Corona, geb. Frentzlin, gest. 1579.
1595. Schmidt, Frdr., des Raths.
1595. Schmidt, Rath., geb. Bütthnerin.
1597. Kramayer, Heinr., der ältere, auf Gr. Sägewitz.
1597. Kramayer, Martha, geb. Uttmann, gest. 1591.
1598. Rindfleisch, Joh., und seine Frauen:gb. Morenbergin und Arztin.
1598. Sebisch, Regina, gb. Kirchenpauer.
1598. Steffan, Elis., gb. Michalin, gst. 1613.
1598. Steffan, Heinr., Dr. jur., u. Fr. Elis., gb. Miehalin.
1598. Rindfleisch, Joseph.
1599. Müller, Erasrn., in Malckowitz,Weigwitz u. Kreikau.
1599. Sedlnitzky, Nic, de, Herr von Coltitz.
16 . . Engelhard, Ferd.
16 . . Lüttwitz, Wappen.
16 . . Pucher. Trottoirstein.
16 . . Saurma?
16 . . Thluck.
16 . . Unbekannt. Trottoirstein,
1600. Rehdiger v.
1602. Pucher, Cath,, gb. Rindfleisch.
1604. Althof, Georg, Scholz genannt.
1605. Kirchenpauer, George, u. seine Frauen.
1605. Kirchenpauer, Magd., gb. Roth., gst. 1578.
1605. Kirchenpauer, Maria, gb. Pucher, gst . . . . . .
1607. Scheffer, Frdr,, der Elter.
1608. Albertus, Christof, Diakonus. zu St. Bernhardin.
1608. Uttmann, Seifert, der Elter v. Ratten etc.
1610. Kienner, Dan., und Frauen.
1613. Lier, Matth., praefectus.
1613. Lüttwitz, Sigm.v., u. Leesewitz, a. Wasser-Jentsch.
1614. Saebisch, Cath., geb. Sonleutner.
1614. Saebisch, Matth., Dr. med. et phil., und Frau
1615. Krichel, Matth., Senior.
1616. Kinner, Dan., Kretschmer-Eltister.
1616. Schmidt, Heinr. v., Schmiedefeld, auf Höfchen etc.
1617. Riedel, Peter, der Eider, und zwei Frauen.
1621. Kittel, Familie.
1621. Kupferberg, Mich., Fürst v., auf Keulendorf.
1621. Oslew, Hans,
1621. Willer, Martin, und Frauen. (Der Eitere.)
1622. Naefen, Anna v., gb. Dyhrn,
1627. Riedel, Anna, gb. Rehdinger.
1627. Uthmann, Heinr. v., und Rathen.
1628. Zedlitz, Hancz v., und Wilkau.
1630. Hoberg, Christ, v., Obrist.
1631. Schnabel, Balth., u. Frau (der ältere).
1633. Bock, Sigm. v., Kinder.
1633. Fiedler, Georg, und Frau.
1633. Hoberg, Christof, auf Guttmannsdorf, Oberst.
1637. Herrmann, Zachar., Pastor.
1637. Herrmann, Joach., Pastor, Dr. theol.
1638. Eichhaeuser, Aug., auf Leonhartwitz.
1640. Nimptsch, Ernst v., Erbbegräbniss.
1642. Schröer, Thomas, J. C.
1642. Schröer, Urs., geb. Mehwaldin, gest. 1665.
1643. Lorenz, Hans.
1643. Scholz, Hansz v., Frankenstein.
1643. Sroer, Thomas, Schoppen-Schreiber.
1643. Aichhaeuser, Stenzel, Raths-Präses.
1644. Müller, Jerem., Senior zu St. Elisabeth.
1645. Raetschin, Otto Heinr. v., und Arassdorf.
1645. Ratschin, Heinr. v., und Arassdorf.
1646. Feldner, Casp., und Frau.
1647. Hadamer, Joh. Frdr.
1647. Gladis, Ladisl. v., u. Gladisgorb, auf Kl. Kauer.
1647. Hadamer, Helena, gest. 1676.
1647. Hadamer, Joh. Frdr., J. U. Dr.
1647. Lüttwitz, Balth. v., u. Lösewitz, auf Wasser Jentsch.
1648. Oelhafen, Max,
1650. Saebisch. v.
1652. Schaf, Samuel.
1652. Schaff, Dan., des Raths, und Tochter Rosina.
1656. Hellen, Balth.
1657. Pfoertner v. d. Höllen, Ernst, a. Gogelwitz, Pilsnitze.
1657. Saebisch, Val. v., auf Radoschowitz.
1658. Colerus, Christof.
1660. Frimel, Joh., Professor.
1660. Kueckpusch, Carl Reinh. v.
1660. Frimelius, Joh., Diakonus, Professor.
1661. Poser, Heinr. v.
1662. Abschatz, G. Fr.v., u. Camin, a. Wirbitz u. Insterwitz,
1665. Weber, Anamas, und Frau, Dr. theol.
1665. Weberus, Ananias, Dr. theol., Pastor.
1666. Richter, Melchior, Advokat.
1666. Vottgen, Sigm. v., auf Saegewitz.
1667. Schweinitz, Georg Herrin. v„ Obrist, Com. v.Bresl.
1667. Saurma, Leithold, Frhr. v. d. Jeltsch,. auf Burglehn Auris etc.
1669. Eben und Brunnen, Dav. v., in Strachwitz.
1669. Seidlitz, Abr. v., u. der Kuhnau, auf Struse.
1670. Goetz u. Schwanenflies, Joh. v., in Höfgen, Peltschütz.
1670. Riedel v. Löwenstern,Matth., u. Fr., a. Treschen etc.
1671. Saebisch, Dan. v., u. Mühlen, der Stadt Präses.
1676. Hadamer, Hei., gb. Seifert.
1676. Rehdiger, Chr. v., u. Strise, auf Kehlau. D. Hammer.
1678. Brichsei, Melch.
1678. Günter, Gottfr.
1679. Acoluth, Justina, gb. Eccard.
1679. Flaschner, Frdr.
1679. Hoffmannswaldau, Chr. v., auf Arnoldmühle.
1679. Rhediger, H. Chr. v., auf Kahle u. Sponsberg.
1683. Kraus e, Gottfr., Kfm., u.FrauRosa, geb. Heinrichin.
1686. Schlecht, Melch.
1687. Rinder, Joh. Christof.
1688. Krause, Gottfr., u. Frau.
1689. Schweinitz, Cath. v.
1691. Wrbsky, Heinr, v. Wrby.
1693. Zehmisch, Tobias, Handelsmann.
1694. Oheimb, Leonhard v., Ratschreiber.
1697. Bell, Benj. v. Hellenfeld, kais. Rath.
1703. Schmettau, Gottfr. v., in Koenigswalde etc.
1707. Kaetzler, Jerem., Handelsmann.
1708. Goetz, Joh., Gymnas.-Lehrer.
1708. Greiff, Christina, verh. Casp. Neumann.
1713. Mentzel, Joh., Part. Grahmer-Aeltester.
1715. Neumann, Casp., Pastor.
1715. Schubert, Jonas, Backer-Eltester.
1721. Herrmann, Magd., gb. Geissler,
1722. Wolff, Georg de, Kommerzienrath.
1723. Herrmann, Christ,, Pastor.
1727. Plackwitz, Tobias, Goldschmiede-Eltester.
1729. Fellner, Ehrenfried, Arzt.
1730. Frantz, Anna Marg., gb. Friedrich.
1730. Frantz, Anna Marg., gb. Friedrich.
1730. Schwope, Daniel, Pastor.
1734. Neumann, Joh. Christof, u.Frau.
1735. Neumann, Joh. Gottl.
1735. Teubner, Georg.
1738. Riediger, Barth., u. Frau, Kommerzienrath.
1739. Burgin, Joh. Elis., gb. Nimptschin.
1740. Ulber, Job. Georg.
1742. Castens, Maurit., Senior.
1746. Berger, Hans Sigm.
1747. Liebenau, Mich. Gottl. v.
1764. Weinisch, Sam., Gymnas.-Professor.
1766. Burg, Joh. Frdr.,. Dr. theol., Konsistorialrath.
1769. Schlabrendorf, Ernst Wilh. v.j Minister.
1774. Liebenau u. Conradi, Joh. Elis., gb. Burg.
1775. Brecher, Frdr. Willi., Kommerziell- u. Konfer.-R.
1776. Rasteisky, Andr.
1787. Volckmer, Joh. Tob., Professor, Consist.-Assess.

- Schlesiens Grab-Denkmale und Grab-Inschriften. Graf Hoverden'schen Sammlung - Breslau 1870-72. -

Epitafium Johanna Christopa Neumanna † 1734

Epitafijna płyta dziękczynna Johanna Christopha Neumanna, zmarłego 16 kwietnia 1734 roku, po przeżyciu 73 lat i 11 dni. Jego żona była Eva zd. Scholtz, z którą przeżył 44 lata i miał 3 synów.

Inskrypcja górna:
Wohlthat und Nachruhm begleiten einander unzerfrennlich und stiffen auch hier ein schuldiges Andencken dem Edlen, Wol Ehrenvesten und Wohlbenahmten Herrn Johann Christoph Neumann, Vornehmen Alten Bürger, Handelsmann und Vorsteher beynn Lobwürdigen AllmosenAmbt in Breßlau Welcher in Liegnitz d. 5. April 1661 Christl. gebohren auf der Handlung viel Jahre treu gedient Ao. 1690 sich selbst in Breßlau seßhaft gemacht Und d. 7. Nov. mit Titul Jungfrauen Eva geb. Scholtzin liebreich verehlichet, im 44jähriger Eintracht 3 Söhne mit ihr erzielt, die aber Frühzeitig ins Grab vorangegangen wohin er nach viel außgestandenen Unfällen doch theuer erworbenem beynahmen eines Christl. Patriotens und großen Wohlthäters Sowohl der seinigen als anderer Nothleidenden d. 16. April 1734 mit 73 Jahren und 11 Tagen Ihnenselig nachgefolget und seine geliebteste Ehegenossin dem Leibe nach hier an seiner Seite der Seelen nach in himmlischer Freude mit Gott erwartet.

Inskrypcja dolna:
Hier ruht ein frommer Christ, ein Deutscher Patriot
Ein Joseph vor sein hauß, Spitaler, Schul und Armen,
Er liebte schlecht und recht und halff durch sein Erbarmen
Viel andern hier und dar in ihrer Blöß und Noth
Beweint die Armuth hier Sein theures Angedencken
So sucht der Danck Ihn doch mit Nachruhm zu beschenken.

Epitafium Caspara Feldnera † 1646

Rokokowe, drewniane epitafium kupca Caspara Feldnera, zmarłego 21 lutego 1646 roku, w wieku 47 lat. Z żoną Rosiną zd. Kauerhas miał 7 synów i 1 córkę.

Górna inskrypcja:
die auf Herren hoffen, werden nicht fallen, sondern Ewig bleiben. Psal. 125

Środkowa inskrypcja:
Anno 1646 den 21 Februarii ist in Gott Sehlich vorschieden der Ehrenveste Herr Caspar Feldner, der Geburth von Lewenberg in Schlesien, gewesener Burger und Handelsmann alhier seines Alters 47 Jahr. Hat in wehrender Ehe mit Rosina gebohrner Kauerhasin durch Gottes Segen erzeuget 7 Söhne und 1 Tochter. Lieget alhier in dieser Hallen unter Nr. 80 begraben. Deme Gott genade.

Dolna inskrypcja:
Aber deine Todten werden leben und mit dem Leichnam ausserstehen, Wachet auf und rümet die ihr lieget unter der Erden. Esa 26.

Epitafium Andreasa Hertwigka † 1560

Epitafium Andreasa Hertwigka, zmarłego w 1560, cesarskiego radcy i wykładowcy prawa.

Inskrypcja:
D. O. M. T. U. Q. Quaeris viator quis hic conditus? Andreas Hertwigk, suis temp. et jur. scientia et eloquentia clar. pont. caesarisque jur. cons. s. caes. Ferdinando I. a consiliis. hoc M. M. de morte cogitans spe resurrect. s. v. f. p. q. c. Hoc volebam nescius ne esses. abi. o memor bene vife sequere. Obiit die ... mens ... An. MDLX.

Epitafium Daniela Rhedinger von Schliesaw † 1563 oraz jego żony Barbary

Epitafium Daniela Rhedinger von Schliesaw, zmarłego 15 maja 1563 roku oraz jego żony Barbary.

U góry widnieje napis:
Ego sum ressurectio et vita - co w tłumaczeniu na niemiecki, brzmi: Ich bin die Auferstehung und das Leben.

Treść inskrypcji:
Im Jahr 1563 den 15 Mei ist in Gott seliglich entschlaffen der Edele Ehrenveste Daniel Rhedinger von Schliesaw: hat zu einem Ehlichen Weibe gehabt die Edle Tugentsame Fr. Barbara geborne Bütnerin. dem und uns allen Gott gnade.

Epitafium Hansa Morenbergera † 1567

Epitafium Hansa Morenbergera, rajcy wrocławskiego, zmarłego w 1567 roku.

Treść inskrypcji:
Im Jar 1567 an sontag Esto Michi ist in Goth seliglich entschlafen, der Edele ehrenveste und namhafte Herr Hans Morenbergr Der elter, des Raths Und Bürger alhie Deme und Uns allen Got gnad.

Epitafium Mathesa Renisch † 1592 oraz jego żony Barbary

Epitafium Mathesa Renisch, cesarskiego kancelisty, zmarłego 13 stycznia 1592 roku, oraz jego żony Barbary.

Nad Zmartwychwstaniem widnieje napis:
Ich weis das mein Erlöser lebet. Joh. am 19.

Treść inskrypcji:
Im 1592 Jare, den 13 Januarij ist in Gott seliglich entschlaffn den Ehrenveste Mathes Renisch, Röm. Kay. Mat u. gewesener Diener und Cantzleyverwandter, bei der Schlesischen Cammer. Darnach im ... Jare die Ehrentugendsame Fraw Barbara, seine eheliche Hausfraw, denen und uns allen Gotteine fröhliche auferstehung verleihen wolle. Amen.

Epitafium Fabiana Reif † 15 . . oraz jego żony Hedwig

Epitafium Fabiana Reif, zmarłego 15 . ., oraz jego żony Hedwig zd. Greusser, zmarłej 18 lutego 1555 roku

Treść inskrypcji:
Anno Domini 15 . . ist in Goth seliglich entschlafen, der erbar Fabian Reif. darfuhr aber im 1555 den 18 Febr. die erbare tug. Fraw Hedwigis Greusserin, seine eheliche Hausfraw. Dehen und Uns goth genade.

Epitafium Nicklasa Rehdinger † 1587 oraz jego żony Rosiny

Epitafium Nicklasa Rehdinger, kupca, rajcy miejskiego oraz kapitana, zmarłego 28 czerwca 1587 roku oraz jego żony Rosiny zd. Herbrott zmarłej 3 czerwca 1601 roku.

U góry znajduje się napis: "Monumentum opt. quod sua cuique virtus statuit" co po niemiecku oznacza: Das ist das beste Denkmal, was sich Einer durch seine Tüchtigkeit setzt.

Treść prawej inskrypcji:
Im Jahr nach Christi Geburt 1587 den 28 tag Juni ist in Gott seliglichen vorschieden Der Edle, Gestrenge Herr Nicklas Rehdinger der Elter auff Strisa, Schebitz und Zedlitz, Haubtmann und Rathis Eltister alhier. Dehme Gott genade.

Treść lewej inskrypcji:
Im Jahr nach Christi Geburt 1601 den 3 tag Juny ist in Gott seliglichen vorschieden die Edle Ehrentugentsame Fraw Rosina, geborne Herbottin, Herrn Nicklas Rhedingers des Eltern eheliche Hausfraw. Der Gott genade.

Epitafium Christopha Schellera † 1593

Epitafium Christopha Schellera, zmarłego 11 listopada 1593 roku.

Treść inskrypcji:
Anno 1593 den 11 Novembris ist in Gott selig entschlaffen, der Ehrenveste Junggesell Christoph Scheller, der begurt von Ulm im 82 Jare. Der allmächtige Gott vorleihe ihm und uns allen eine fröhliche Aufferstehung. Amen.

Płyta nagrobna Ulricha Schaf-Gotscha † 1561

Płyta nagrobna Ulricha Schaf-Gotscha, zmarłego 28 lutego 1561 roku.

Treść inskrypcji:
ANNO 1561 DINSTAG NACH PAUL BEKERUNG, WELCHS WAR DER 28 FEBRUARI UMB ZWELF UHR, IST IN GOT SELIGLICH ENTSCHLAFEN DER EDLE UND EHRENVESTE HER ULRICH SCHAF-GOTSCHS GENANDT VON KINAST AUF KREPLHOF. DEM UND UNS ALLEN GOT GNEDIG UND BARMHERCZIG SEI.

Na górze znajdują się cztery herby: von Schafgotsch, von Nimptsch, nierozpoznany oraz von Unwerth.
Na dole znajdują się także cztery herby: von Zedlitz, von Tarnaw, von Stosch oraz von Mühlheim.

Epitafium Heinricha Steffana † 1598 oraz jego żony Elisabeth

Epitafium Heinricha Steffana, doktora prawa, cesarskiego radcy oraz fiskusa, zmarłego 17 sierpnia 1598 roku oraz jego żony Elisabeth zd. Michalin, zmarłej 2 czerwca 1613 roku.

U góry napis o treści: Extende Domine misericordiam tuam scientibus te: et justitiam tuam his qui sunt recto corde. Ps. 36. - co w języku niemieckim brzmi: Breite Deine Güte über die, die Dich kennen, und Deine Gerechtigkeit über die Frommen.

Treść inskrypcji:
Anno 1598 den 17 Aug. Ist Gott selig entschleffen der Edle, Gestrenge Wolbenambte Herr Heinrich Steffan, der Rechten Doctor, Röm. Kaiserl. Mayt. Rath Und Cammer-Fiskal in Ober und nider Schlesien. Hernach Anno 1613 den 2. Juni, die Edle Ehrentugentreiche Fr. Elisabeth geborene Michalin, seine hinterlassene Wittib. Dehnen Gott am jüngsten tag ein fröliche Aufferstehung vorleihen wolle. Amen.

Epitafium Magdaleny Herrmann † 1721

Epitafium Mgdaleny Herrmann zd. Geissler, zmarłej 18 września 1721 roku, w ieku 62 lat, po przeżyciu 43 lat w związku z Christianem Herrman, Inspektorem. Mieli wspolnie trzy córki i jednego syna.

Treść inskrypcji:
Das zwar Plözliche doch Seelige Absterben Weyl. Fraun Magdalena Herrmannin Gebohrner Geisslerin, Deren Cörper Nachdem Sie am 18 Sept. 1721 Im 43 Jahre Ihres Ehestandes u. im. 62 Ihres Alters durch einen Schlagfluß diese Zeitligkeit geseegnet allhier versencket worden, und der Aufferstehung zum Ewiden Leben erwarttet. Wolte Nebst seinen mit derselben erzeugten Drey Frauen Töchtern u. einem Sohne im 75 Jahr seines Alters Durch Durch dieses Grabmahl beehren Derselben Hinterlaßener Wittiber Christian Herrmann, Derer Evangelischen Kirchen u. Schulen alhier in Breßl. Inspector.

Epitafium Christofa Gebinhofer † 1564 oraz jego żony Magdaleny

Epitafium Christofa Gebinhofer, zmarłego 5 marca 1564 roku oraz jego żony Magdaleny zd. Redinger, zmarłej w 1590 roku.

Napis u góry epitafium:
Expiat iste calix mundi peccata maligni
Se meritis nullus justificabit homo.
W tłumaczeniu na niemiecki:
Dieser Kelch kann vertilgen die Sünd' und Vergehen der Menschheit, Keiner wird hier von selbst durch sein Verdienst gerecht.

Treść inskrypcji:
Im Jare 1564 den 5 tag Martii ist inn Gott seliglich entschlaffen, der Ehrenueste Christof Gebinhofer, Bürger allhie. Darnach aber im 1590 Ist auch im Herrn verschieden, die Eherntugentsame Frau Magdalena, geborne Redingerin, seine eheliche Hausfrau. Denen und uns allen Goth genade. Amen.

Epitafium Daniela Schillinga † 1563 oraz jego dwóch żon Hedwig i Apollonii

Epitafium Daniela Schilling, mieszczanina wrocławskiego, zmarłego 9 marca 1563 roku oraz jego dwóch żon, Hedwig zd. Rehdinger, zmarłej 2 czerwca 1557 roku oraz Apollonii zd. Reichel, zmarłej 23 listopada 1559.

U góry napis o treści:

Dum Baptista lavat Christum ad undas
Ecce Deus coelo trinus et unus adest.

W tłumaczeniu na niemiecki:

Jordans Fluthen erblickten Johannes, taufend den Heiland,
Da vom Himmel herab sah der Dreieinige Gott.

Treść inskrypcji:
Im Jar 1563 den 9 Mar. Ist inn goth seliglich entschlafen der erb. ehrenvest Daniel Schilling bürger alhier. Zuvor aber in 1557 2 Jun. die erb. Und tugentsame frawen Hedwigis geborne Rehdingerin seine Erste, hernach 1559 den 23 Nove. F. Apollonia geb. Reichel seine and. eliche L. hausfrawen. Denen und Uns got genad.

Płyta nagrobna Simona Ashelma † 1559

Płyta nagrobna rajcy wrocławskiego Simona Ashelma, zmarłego 1 marca 1559 roku.

Napis u góry:
Ego sum resurr. et vita
W tłumaczeniu na niemiecki:
Ich bin die Auferstehung und das Leben

Treść inskrypcji:
Im 1559 Jare den ersten Tag Martii ist in Gott seliglichen entschlaffen der Ehrnvest und wolbenamte herr Simon Ashelm des Raths alhie zu Breslaw dem got tund uns allen gnedig sey. Amen.

Napis u dołu:
Sepulchrum eius gloriosum
W tłumaczeniu na niemiecki:
Sein berühmtes Grab.

Płyta nagrobna Johanna Christofa Meyer † 1747 oraz jego żony Susanny Christiany

Marmurowa rokokowa płyta nagrobna kupca wrocławskiego Johanna Christofa Meyer urodzonego 6 lutego 1692 roku a zmarłego 27 listopada 1747 roku, oraz jego żony Susanny Christiany zd. Paul, urodzoenj 31 stycznia 1694 roku a zmarłej 20 czerwca 1745 roku.

Treść inskrypcji:
Durch ungeheuchelte Gottesfurcht, aufrichtige Menschenliebe u. treue Vorsorge vor geliebte Kinder wohlferdientes Denkmahl welches dem weiland Tit. Herrn Johann Christof Myer, vornehmen Kauf und Handelsmannes in dieser Königl. Haupt-Stadt Bresslau u desselben durch 22 Jahr werthgeachten Ehe-Gattin Tit. Frauen Susanne Christiana gebohrene Paulin durch die auch nach beyder Tode nie aufhörende kindliche Liebe dreyer Töchter errichtet worden.

Napis u dołu:
Geboh. den 31 Jan. Ao 1694. Gest. den 20 Junii Ao 1745
Geboh. d. 6 Febr. Ao 1692. Gest. den 27 Nov. Ao 1747.

Epitafium Andreasa Dudith † 1589

Późnorenesansowe epitafium Abdreasa Dudith, dyplomaty i cesarskiego radcy, zmarłego we Wrocławiu 23 lutego 1589 roku.

Treść inskrypcji:
D. O. M. S. Andreae Dudita ab Horehovicza, Domino in Smigla antiquis. prosapia, virtute singulari, eruditione mtiltijuga, diversissimarum linguarum excellenticognitione, plurimarumque etmaximarum rerum usu vere illustri et incomparabili viro, trium Imppp. Ferdinandi I. Maximiliani II. Rudolphi II. consiliario et oratori primario, summis honoribus tum sacris tum profanis legationibusque amplissimis apud exteros reges ac Dinastas maxima cum laude perfuncto, carissimo omnibus: adverso nemini: cunctis admirationi marito exoptatissimo atque desideratissimo suo et liberorum nomine multis cum lacrumis posuit Elisebetlia ex illustri et araplissima Sboroviorum familia oriunda, quae ut in hac vita cum dulcissimo conjuge per annos X conjunctissime vixit, ita ne mortuum quidem deserere, sed cum eodem in eodem sepulcro quiesccre voluit. Vixit Maritus annos LVI dies VII. Obiit Breslae XXIII. Febr. MDLXXXIX. IIIa vixit annos ... menses ... dies obiit.

Epitafium Johanna Crato von Craftheim † 1585

Epitafium Johanna Crato von Craftheim, wrocławskiego rajcy i doktora, zmarłego 19 października 1585 roku. Calość ufundował jego syn Johannes Baptista Crato.

Treść inskrypcji:
Joanni Cratoni a Craftheim III SSS.. Imppp. consiliario et medico intimo, die XIX Oct. in chro pie defuncto, ac Marie Scharfianae ä Werth, animam suam Deo commendans (!) die III Junii, filius Johannes Baptista Crato, mortalitatis memor, hoc fieri curavit. Obierunt Anno MCXXCV.

Epitafium Caspara Heseler † 1577 oraz jego żony Elisabeth

Epitafium wrocławskiego radcy Caspara Heselera, zmarłego 28 grudnia 1577 roku w wieku 76 lat oraz jego żony Elisabeth zd. Domlaw, zmarłej 3 stycznia 1589 roku w wieku 75 lat.

Treść inskrypcji:
Anno 1577 den 28 Decembris Ist in Gott seliglich entschlaffen der Edle Ehrnveste und Wolbenambte Herr Caspar Heseler des Rahts alhier, seines alters im 76 iare. Hernach 1589 den 3 Januari die Edle Ehrentugendreiche fraw Elisabeth, geborne von Domlaw seine Ehliche hausfraw, ihres alters im 75 ihare. Denen und uns allen Gott der Almechtige eine fröhliche Aufferstehung Zum ewigen lebenn verleyhenn wolle.

Epitafium Heinricha von Rybisch † 1544

Marmurowe epitafium cesarskiego radcy oraz podskarbiego na Śląsku i Łużycach, Heinricha von Rybisch, zmarłego 10 listopada 1544 roku.

Górny napis:
Hen. Rybisch J. V. D. inclyt. Ferd. Ro. Pan. Bo. etc. Regi a cons. Provinciar Sile. Lus. Questor generalis hoc Monu. V. F. F. aetat. suae XLIX. anno MDXXXIIII.

Treść inskrypcji:
Nach Christi geburt 1544 den 10 novembr ist destorben der Edle Hochgelerte Heinrich Rybisch der rechten doctor Römischer huningrischer uund Behmischen Khuniglichen mät Rath rentmeistr in Slesien und Lausicz etc. hi begraben den got gnedig sei. In den Bogenzwickeln des Vorbaues befinden sich noch vier zierlich gearbeitete Köpfe, rechts immer ein männlicher, links ein weiblicher. Sie stellen die beiderseitigen Eltern des Verstorbenen und seiner Frau dar.

Epitafium Kathariny von Rybisch † 1572

Renesansowe epitafium Kathariny von Rybisch zd. von Czeschau, zmarłej 17 października 1572 roku, żony cesarskiego radcy Siegfrieda von Rybisch.

Treść inskrypcji:
Bonae memoriae Katherinae ex antiquiss. de Czeschau fam. feminae rariss., pietatis eximiae. formae et pudicitiae singularis, incomparabilis erga maritum adfectus sanctitatisque, in ipso flore ivventutis cum nondum XXX annum implesset, extinctae Sigefridus Rybisch Sacr. Caes. Maximil. consiliarius camerae, regni Hung. et provinn. Slesiae maritus, conjugi charissimae, et benemerentissimae, posuit cum qua vixit amantiss. annos XII dies XXIIII. Ob. XVII. cal. Octob. Ann. MDLXXII.

Na epitafium umieszczone są herby rodzin: von Czeschau, von Seidlitz, Wachtel von Pantenau, von Reidburgk oraz von Rybisch.

Płyta nagrobna Anny von Näfen und Olischau † 1622

Płyta nagrobna Anny von Näfen und Olischau zd. Duhrn von Schönau, zmarłej w wieku 71 lat 14 maja 1622 roku, żony Achatiusa von Näfen und Olischau.

Treść inskrypcji:
A. 1622 d. 14 Mai Ist in Gott seelig vorschieden die WolEdle Viel Ehrentugendsame Fraw Anna, geborne Dihren v. Schenaw, des weyland Ed. Gestrengen Herrn Achatius von Näfen und Olischaw auff Buchelsdorff nachgelassene Wittib, Ihres Alters 71 Jahr. Lieget alhier begraben, der Gott gnad. Ohr geliebter Sohn H. Achatius Näfe auf Raudnitz, des Münsterberg. Fürstentumb. Land Elster lis diesen Stein Aufrichten zum Gedechtnus.

Herby:
ojczyste:
von Dyhrn, von Salisch, von Koschlig oraz von Gafron
macierzyste:
von Buchwitz, von Wirben, von Lochau oraz von Senitz

Płyta nagrobna Hansa Krappe † 1497

Płyta nagrobna Hansa Krappe, od 1463 roku mieszczanina wrocławskiego, a od 1469 roku aż do śmierci rajcy miejskiego. Przez trzy lata był ławnikiem, potem konsulem a przez 14 lat podskarbim. Był kupcem, posiadał kamienicę w runku wrocławskim. W 1516 roku ożenił się z Kathariną zd. von Falckenhayn. Mieli troje dzieci: Hedwig, Marthę oraz Hansa. W roku 1477 kupił kaplicę chrzcielną przy kościele św. Elżbiety, zamieniając ją w rodowe mauzoleum. Zmarł po 16 lipca 1497 roku.

Treść inskrypcji:
alhy leidt begrabin er hans krappe der gestorbin ist am suntag noch margareta 1497.

Płyta nagrobna Marthy von Berlin † 1508

Płyta nagrobna Marthy von Berlin, zmarłej 18 czerwca 1508 roku. Była młodszą córką Hansa Krappe, który zapisał jej w testamencie 600 guldenów posagu. W 1502 roku wyszła za mąż za Hansa von Berlin, wrocławskiego kupca, posiadacza kilku wsi koło Wrocławia - Bogunów, Domasław, Krępice oraz Żurawina.

Treść inskrypcji:
alhi leit begraben die erbar frawe martha hanns berlinin des erenfesten herren hanszen Crappes desz eldern nochgeloszene tachter die vorscheiden ist am obint sancte trinitatis 1508.

W centralnym punkcie płyty wyryty jest herb rodziny von Berlin.

Płyta nagrobna Marthy von Berlin † 1508

W centralnym punkcie płyty wyryty jest herb rodziny von Berlin.

Płyta inskrypcyjna Fridericusa Schillinga † 1501

Mosiężna płyta inskrypcyjna Fridericusa Schillinga Młodszego, z Krakowa, zmarłego 11 grudnia 1501 roku. Był najmłodszym synem Fridericusa Schillinga St. i jego drugiej żony Margarethy, córki rajcy krakowskiego Stanisława Schwarza.

Treść inskrypcji:
Anno 1501 sabbato ante lucie obyt spectabilis fridericus schilling junior de Cracovia, cuius anima in pace quiescat.

Płyta inskrypcyjna Hansa Helczella † 1512

Mosiężna płyta inskrypcyjna Hansa Holeczell, mieszczanina wrocławskiego, zmarłego 8 lipca 1512 roku.

Treść inskrypcji:
Anno dni 1512 starb der erber man hans holczell an sand killians tag dem got genedig und parmherczig sey amen.

Epitafium George Hermanna von Schweinitz † 1667

Epitafium herbowe George Hermanna von Schweinitz, zmarłego 30 kwietnia 1667 roku.

Treść inskrypcji:
Ehrengd. d. Hochedelgeb. Herren George Hermann von Schweinitz kurfürstlichsächs. Kriegsraths Kamerherren obristen und commendanten zu Breßlau 1667 den 30. Ap.

Epitafium Georga Jeschke † 1576

Epitafium karczmarza George Jeschke, zmarłego 6 stycznia 1576 roku.

Napis górny:
Beherberget gerne, und gastfrey zu sein, vergeßet nicht. Röm. 12. Ebr. 13.

Treść inskrypcji:
Im Jahre 1576 an der heyligen drey König Tage ist in Gott seliglich entschlaffen der Ehrsame Geirge Jeschke, Struntzke genant, Gastgeb. Undt Kretschmar alhie. deme Gott genade

Epitafium Susanny Elisabeth Raczinska † 1689

Epitafium Susanny Elisabeth Raczinska, zmarłej w 1689. żony M. Georga Teubnera.

Treść inskrypcji:
Lege, luge, Quicunque Lethi vias legis, Lilium heic latet in Quiete Dei, est imo fuit Susanna Elisabetha Raczinskia ingenuorum Parentum genuina Filia. Ima Adventus Dom. A. S. R. MDCLXX. provenit pulcre, sed per Bptm pulchrius albata in Flore aetatis Virtutum statim emisit odorem, quo Virginitatis vere magis olens Attraxit sacro de Agro Columbum M. Georgium Teubnerum V. D. tunc Lesn. iam Wrat. M. cum quo sine labe juncta susceptis charissimis casti Amoris Pignoribus, amoris senserunt securam Obligationem. Sed cheu! praepropera Mors puerperam rapit; Vix in Patrium transposita Solum, sue pondere vincitur, Pietate, Fide ac castitate vinci nescia: Alterum enim Filium parit et perit, cum III conjugii et XIX totius Vitae nondum absolvisset annum, Immatura Morti, Aeternitati matura: Corporis sui Filiique exuvias hic tradidit Quieti Pyramide omnino digna. Nomen enim reliquit sibi immortale, Marito v. non intermoriturum desiderium.

Epitafium Erasmusa Müllera † 1589

Epitafium radcy Erasmusa Müllera z Małkowitz, Wojkowic i Krajkowa, zmarłego 21 czerwca 1599 roku w wieku 45 lat.

Treść inskrypcji:
Nobilis et celebris Dns. Erasmus Muller in Malckowitz, Weigwitz et Kreikau etc. mortem meditans, in spe laetae resurrectionis ad vitam aeternam, vivus hoc monumentum sibi suisque posteris fieri ponique curavit. Anno Dni MD.LXXXIX.

Epitafium Martina Millera † 1621 oraz jego żon Heleny i Marthy

Epitafium Martina Millera, zmarłego 23 lutego 1621 w wieku 71 lat, żony Heleny zd. Uthmann von Schmoltz, która zmarła w wieku 37 lat, przeżywszy z nim 13 lat w małżeństwie. Drugą żoną była Martha zd. Hornig von Malckwitz, która zmarła 14 czerwca 1620 roku w wieku 56 lat.

Treść inskrypcji:
Zum Ehren-Gedechtnis. Dem weylandt edlen, ehrenvesten, wolbenambten Herrn Marin Millern, dem Eltern, welcher dem 23 Febr. 1621 senes Alters im 71 Jahr Sanfft und selig alhier zu Bresslaw in Gott eingeschlaffen. Zuvor aber im 1595 iahr die Edle vielehrentugendreiche Fraw Helene geborne Uthmannin von Schmoltz seine erste ehlich Hausfraw, ihres alters 37 Jahr, mit welcher er innerhalb 13 Jahr in werendem ehstande erzeuget Martin Millern den Jüngeren, so in der churfürstlichen Stadt Leipzig Ao 1604 gestorben, Seines Alters im 21 Jahr, auch daselbst in der Pauliner Kirche ehrlichen Zur erden bestattet worden, wie an demselben Orth Sein Epitaphium ausweiset. Mehr Zweye Söhne Godfrid und Fridrich, und zwo töchter, Martha und Helena, so klein gestorben: hat die Edle Viel Ehrentugendreiche Fraw Martha geborne Hörnigin von Malckwitz, sein ander ehliche Hausfraw, dieseß Epitaphium machen lassen, welche A. 1620 den 14 July ihreß Alterß 56 Jahr in Christo Gottseliglichen vorschieden, von welcher seiner letzten Ehelichen Hausfrawen ihme in Vier und zwantzigste halb jahren geboren worden zwene söhne, alß Otto und Martin Miller, und drey Töchter, Helena, Martha und Anna Maria, unter welchen der eine sohn Otto Ao 1610 seines Alters 7 Jahr selig entschlaffen, und neben den andern verstorbenen alhier vor dieser Capellen ruhet. Welchen allesambt der Ewige Allmächtige Gott in der erden eine sanfte ruhe, und am herzunahenden großen tage des Herren sambt allen Christgleubigen eine Fröliche aufferstehung zum Ewigen leben geben undt vorleihen wolle. Amen.
Anno salutis nostrae M.D.C.XXV.

U góry widnieje herb rodziny Miller, natomiast na dole są dwa herby: Utthmann von Schmolz oraz Hornig.

Epitafium Josepha Rindtfleischa † 1598 oraz jego żon Magdaleny, Magdaleny oraz Justiny

Epitafium Josepha Rindtfleischa, zmarłego w wieku 64 lat 8 kwietnia 1598 roku, jego żony Magdaleny zd. Morenberger - lat 67, żony Magdaleny zd. Artzt - lat 84, oraz trzeciej żony Justiny zd. Lindener.

Treść inskrypcji:
A. 1598 den 8 tag April vorschid in Gott der Edle Ehrenveste und Wolbenambte Herr Joseph Rindtfleisch seines altters im 64 jar. Zuvor aber A. 67 fraw Magdalena Morenbergerin, undt A. 84 fraw Magdalena Artztin, Nachmals A. .... fraw Justina Lindenerin seine Eheliche haus frawe dehnen Gott gnade.

Epitafium Matthesa Riedel von Lewenstern † 1670 oraz jego żony Margarethy

Epitafium Matthesa Riedel von Lewenstern, zmarłego 25 lutego 1670 roku oraz jego żony Margarethy zd. Becker von Rosenfeld, zmarłej 3 listopada 1683 roku.

Treść inskrypcji:
Alhier ruhen die Verblichenen Körper Hr. Matthes Riedel Von Lewenstern Auf Treschen u. Seyffersdorf des Raths allhir. Und Fr. Margaretha Riedelin Geborne Beckerin Von Rosenfeld. Er zwar im Jahr 1670 den 25 Febr: Sie aber im Jahr 1683 den 3 Novem: Dem Allgemeinen Gesetze nach: Du solt zur Erden werden, der Anzahl der Lebendigen entnommen und wie sie biß in das 35 Jahr In einem Keuschen Ehebette In Einträchtigkeit verbunden Also haben Sie auch höchlich verlangt in ungezweifelter wiederfereinigung der Seele mit verklartem Leibe ungetrennt in einem Grabe zu verwesen.

Epitafium Mauritiusa Castensa † 1742

Kamienne epitafium Mauritiusa Castensa, zmarłego w 1742 roku.

Treść inskrypcji:
D. O. M. S. Inferius ad huius loci terminum Deo operatus est, per Deum quiescit anima sursum sublata, Mauritius Castens A. M. post muneris deo sacri gratique ad S. Trinitatis aedem primitias hancce ad aedem tandem Archidiaconus et Senior per XVII annos fidus ad coelestia praemonstrator beatusque istorsum A. MDCCXLII d. XVII. cal. Dec. vitae L annis, mensibusque adhuc VIII. diebusque II termino antecessor fidus olim carissimae Susannae Elisabetae natalibus Speiliae per decennium maritus ilicet viatores sursum animis. Sumtibus haeredum.

Epitafium Daniela Schwope † 1730

Epitafium diakona Danielisa Schwope, zmarłego 25 listopada 1730 roku.

Treść inskrypcji:
Piae Memoriae reverendi M. Danielis Schwopii Vratislav. Siles. Theologi orthodoxe docti, Concionatoris judiciosi, diserti, qvi Dominum Scopum unieum. salutis habens lectioni precum publicarum ad S. Elisab. et concionibus ad Aedem S. 11000 Virg. meridianis praefectus, Ao. 1720 Substitus Rever. Minist. Generalis, 1722 Ecclesiastes in Xenodochio O. S. S. per quinquennium laboriosus, 1727 Diaconus Elisab. per trienn. optime meritus. Auditores suos in Fide et Vita fidelissime et vigilantissime instruxit, donec erecta prius per Testamentum pia perpetuaque Fundatione propensum animum, erga Pauperes, Viduas, Orphanosque contestatus 1730 d. 25 Novembr. Coelebs placide obdormivit, annis peractis 49 Hebd. 21 D. 2 laetam nunc expectans Resurrectionem. Monumentum Senio confecta Mater posuit. R. I. P.

Epitafium Johanny Elisabeth Burg † 1739

Epitafium Johanny Elisabeth Burg zd. von Nimptsch. zmarłej 30 sierpnia 1739 roku w wieku 45 lat i 4 tygodni, żony ewangelickiego kościelnego i szkolnego Inspektora Johanna Friedricha Burg, matki Johanny Elisabeth von Liebenau.

Treść inskrypcji:
Denkmahl des ungefärbten Glaubens und Gottesfurcht der treuesten und zärtlichsten Liebe der edlen Klugheit und holden Leutseligkeit; welche als Göttliche Geistes- u. Gnaden-Gaben in der allhier ruhenden Hoch-Edlen, Hoch-Ehr u Tugendbelobten Frauen Johanna Elisabeth Burgin, gebohrner Nimptschin nach gesegneter Anführung werthester Eltern in ihrem Leben gewohnet: Ihrem innigst geliebtesten Ehegatten, Tit. Herrn Johann Friedr. Burg der Evangelischen Kirchen u. Schulen allhier Inspectori, in vergnügter 20jährigen Ehe die süsseste Erquickung und Zierde seines Hauses gewesen, in einer einigen überbliebenen Tochter Tit. Frauen Johanna Elisabeth v. Liebenau, durch sorgfältigste Auferziehung glücklich fortgepflantzt geblieben, Nur bald nach erlebeter Vermählung Derselben, den 30 Augusti 1739 in einem Alter von 45 Jahren und 4 Wochen dem nur allzufrühe u. schmerzlich entrissen worden, der bey betrübter Aufrichtung dieses Denckmahls nur durch diese Hofnung getröstet wird, nach der Seligen Wahl-Spruche

Epitafium Sebalda Saurmana † 1507

Epitafium Sebalda Saurmana, mieszczanina wrocławskiego, zmarłego 29 lipca 1507 roku.

Treść inskrypcji:
Anno dom. M.CCCCCVII Jar. am dornstag noch Jacobi starb der Erber Sebald Saurman purger zu preslau dem got genod.

Epitafium Johanna Gottlieba Neumann † 1735

Epitafium Johanna Gottlieba Neumann, kupca i przełożonego kościoła, urodzonego 15 kwietnia 1657 roku w Pirnie, a zmarłego 29 lipca 1735 roku.

Treść inskrypcji:
Christliches Andencken bey der Ruh-Stäte titul. Herrn Johann Gottlieb Neumann Vornehmen Bürgers und Handelsmanns allhier, und dessen Familie. Wer Seinen Jesu Glauben hält Und redlich wandelt in der Welt, Dem ist die Himmels-krohn bestellt. Gebohren zu Pirna in Meißen Ao 1657 d. 15. April. ward Vorsteher bey dieser Haupt Kirchen Ao 1715. Starb seelig Anno 1735 d. 29sten Julii: Posuerunt filii eius observantissimi.

Przy opracowywaniu tej strony korzystano z książki Hansa Luchsa - Die Denkmäler der St. Elisabeth-Kirche zu Breslau - Breslau 1860 oraz książki Bogusława Czechowicza - Nagrobki późnogotyckie na Śląsku - Wrocław 2003.